تعویض روغن موتور با هدف تامین سلامتی قطعات و افزایش طول عمر اجزای موتور انجام می‌شود. همه خودروها برای حرکت به روغن موتور نیاز دارند. شما باید روغن موتور خودرو خود را در زمان‌های مشخصی بررسی کرده و بهترین زمان تعویض روغن موتور را تشخیص دهید؛ چرا که روغن موتورها تاریخ انقضا دارند و اگر به آنها توجه نداشته باشید ممکن است موتور خودرو شما آسیب جدی ببیند.
برای اینکه بتوانید بهترین زمان تعویض روغن موتور را تشخیص دهید، برای همین در ادامه این مطلب از مجله روغن موتور قصد داریم به بررسی نکات بسیار مهم که باید در هنگام تعویض روغن موتور به آنها توجه داشته باشید بپردازیم تا با رعایت این نکات عمری موتور خودرو شما بیشتر شود.
بهترین زمان تعویض روغن موتور بر چه اساسی سنجیده می‌شود؟
حدود 60 سال پیش که برای اولین بار از روغن موتور استفاده می‌شد هر روغن موتوری باید هر 7000 کیلومتر تعویض می‌شد. زمان تعویض روغن موتور دقیق نبود ولی در حال حاضر تکنولوژی روغن موتورها به قدری پیشرفت کرده که روغن موتورهای امروزی تا 15000 کیلومتر و حتی بیشتر نیز کاربرد دارند. اما باید بدانید این کیلومتر برای شرایط استاندارد تعریف شده است.
وقتی شما در یک مسیر صاف و هموار بدون شیب و در هوایی که گرد و غبار نداشته باشد رانندگی کنید. علاوه بر این، سوخت خودروتان از کیفیت خوبی برخوردار بوده و از نظر گرما و سرما در شرایطی استاندارد قرار داشته باشید و فاکتورهای دیگر که اگر آنها را فراهم کنید، در حقیقت در شرایط استاندارد رانندگی کرده‌اید و در غیر این صورت تشخیص بهترین زمان تعویض روغن موتور اندکی پیچیده‌تر می‌شود.
تامین هر یک از این فاکتورها در عمر مفید روغن موتور و تعیین بهترین زمان تعویض روغن موتور خودرو شما تاثیرگذار است. در نتیجه می‌توان گفت تعیین بهترین زمان تعویض روغن موتور، در ایران با توجه به فاکتوهایی که اعلام شد میسر نیست و تا حد زیادی زمان آن به چگونگی رانندگی شما و محیط رانندگی شما مربوط می‌باشد.
رعایت چه نکاتی در تعویض روغن موتور ضروری است؟
همانطور که در مطالب قبل اشاره کردیم، روغن موتور باعث جذب دوده‌های حاصل از احتراق می‌شود؛ بنابراین اگر شما پس از چند ماه مشاهده کردید که روغن موتور خودرو به رنگ سیاه تغییر کرده، این نشانه خوبی است که نشان می‌دهد روغن موتور مصرفی شما عملکرد خوبی دارد ولی اگر بعد از چند هزار کیلومتر مشاهده کردید که روغن موتورتان شفاف باقی مانده، باید نگران باشید؛ چرا که ممکن است نتواند دوده را جذب کند و این دوده به بدنه موتور بچسبد که خیلی خطرناک می‌تواند باشد.
باید توجه داشته باشید که در کل، خودرو می‌تواند 3 نوع دود از اگزوز خارج کند، رنگ آبی، سیاه و یا سفید. اگر مشاهده کردید که خودروتان دودی به رنگ آبی از اگزوز بیرون می‌دهد، باید بدانید که این رنگ به‌خاطر روغن سوزی است که باید بررسی کنید که چه چیزی باعث می‌شود همچین پدیده‌ای رخ بدهد.
دود سیاه نیز به این معنی است که توازن مقدار بنزین و هوایی که به داخل سیلندر هدایت می‌شوند، به هم خورده و دود سفید رنگ نیز به خاطر وجود آب است. شاید بتوان گفت که بهترین زمان تعویض روغن موتور شما فرا رسیده و همه این اختلالات را باید بررسی کنید تا از روغن سوزی و دیگر عوامل جلوگیری کنید.
نکته بعدی در مورد مکان روغن موتور است که با نام کارتر شناخته می‌شود. کارتر یک باک بزرگی است که در زیر موتور تعبیه شده و روغن موتور در داخل آن قرار دارد. در زیر کارتر نیز محفظه‌ای وجود دارد که می‌توانید برای خالی کردن روغن موتور از آن استفاده کنید.
نشانه‌های فرا رسیدن زمان تعویض روغن
آیا خودروی شما تنبل و کم جان شده است؟ آیا پیشرانه خودروی شما سروصداهای عجیبی تولید می‌کند؟ آیا نشان‌گر فشار روغن موتور آن را کم‌تر از حالت عادی نمایش می‌دهد یا چراغ روغن روشن شده است؟ حتی اگر زمانی که خودروی شما برخی از نشانه‌های واضح‌تر روغن کثیف و کهنه را ندارد، این که بتوانید از روی برخی نشانه‌های کوچک‌تر، زمان مناسب برای تعویض روغن موتور را تشخیص دهید از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
گاهی اوقات شرایط خاصی برای‌تان رخ می‌دهد که مجبورید روغن موتور را زودتر از زمان توصیه شده (توسط خودروساز) تعویض کنید. این شرایط خاص، معمولا به همراه نشانه‌هایی است که به شما می‌گوید باید روغن موتور خودرو را هرچه زودتر، تعویض کنید.
1- صدای تیک تاک هنگام روشن شدن موتور
پیشرانه خودرو زمانی که در حال کار است، به صورت مداوم روغن را در سراسر کارتر و سرسیلندرها پمپ می‌کند و پس از چند وقت، روغنی که زمانی بسیار تازه و طلایی رنگ بود، به دلیل گرما و همچنین جذب دوده‌های ناشی از احتراق پیشرانه کثیف و سیاه می‌شود. روغن کثیف سنگین‌تر شده و حرکت آن داخل پیشرانه بالطبع سخت‌تر هم می‌شود. این بدین معنی است که احتمالاً هنگام روشن کردن و سرد بودن پیشرانه، صدایی شبیه به تیک تاک از مجموعه سوپاپ به گوش شما خواهد خورد. دلیل صدا این است که روغن کثیف زمان بیشتری نیاز دارد تا جریان پیدا کرده و مجموعه سوپاپی که در حال حرکت است را روان‌کاری کند.
2- در حالت درجا، دور موتور بالاست
یکی دیگر از نشانه‌های روغن کثیف می‌تواند بالا بودن دور موتور در حالت درجا کار کردن باشد، به گونه‌ای که حس می‌کنید پیشرانه با سرعت بیشتری در مقایسه با حالت عادی کار می‌کند. دلیل این موضوع می‌تواند افزایش اصطکاک بین پیستون‌ها، رینگ‌ها و یاتاقان‌ها باشد.
3- شتاب خودرو کم شده است
یک پیشرانه که به خوبی روان‌کاری شده باشد، بدون مشکل می‌تواند کار خود را انجام دهد، از این رو زمانی که روغن کهنه و کثیف می‌شود، پیشرانه به خوبی قادر نیست قطعات در حال حرکت را روان‌کاری کرده و در نتیجه، نمی‌تواند به نرمی حالت عادی کار کند. در این وضعیت، شتاب خودرو کاهش پیدا می‌کند و احساس خواهید کرد قدرت پیشرانه کم شده است.
4- صدای ضربات متوالی از موتور شنیده می‌شود
اگر هنگام کار کردن پیشرانه صدای ضربه‌های متوالی از آن شنیده می‌شود، علت آن ممکن است روغن کهنه و کثیفی باشد که نهایتاً می‌تواند منجر به خراب شدن یاتاقان‌های متحرک شود. این مشکل باعث لرزش پیشرانه هنگام درجا کار کردن شده و با افزایش سرعت موتور، صدای ضربات بلندتر می‌شوند. متاسفانه، اگر چنین صدایی را از پیشرانه خودرویتان بشنوید، معمولاً نشان از یک آسیب بزرگ به خودروی شماست که به علت بی‌توجهی در سرویس دوره‌ای ایجاد شده است و یک تعویض روغن ساده این مشکل را به هیچ وجه حل نخواهد کرد.
5- چراغ چک روغن روشن شده است
اگر چراغ روغن موتور روشن شده، به هیچ وجه آن را نادیده نگیرید، زیرا معمولاً روشن شدن این چراغ بدین معنی است که فشار روغن داخل پیشرانه به قدری افت کرده که خودرو نمی‌تواند به درستی کار کند. این که بدانید در هنگام روشن شدن چراغ روغن چه کاری باید انجام دهید بسیار مهم است و اولین کار شما، باید تعویض سریع روغن موتور باشد.
تعویض روغن موتور با چک کردن روغن
یکی دیگر از راه‌هایی که به شما می‌گوید زمان تعویض روغن موتور فرا رسیده، چک کردن «منظم» سطح روغن موتور خودروست. بعد از آنکه روغن موتور را عوض کردید، اگر برای مدت یک ماه، هفته‌ای یک بار سطح روغن موتور را چک کنید، متوجه خواهید شد که پیشرانه خودروی شما تا چه حد روغن کم می‌کند. پس از آن، دیگر نیازی نیست این کار را هر هفته تکرار کنید و بسته به این که پیشرانه خودروی شما چه میزان روغن کم می‌کند، می‌توانید این بازه زمانی چک کردن را طولانی‌تر کنید. در زمان چک کردن روغن موتور، که به کمک میله روغن (گیج روغن) آنرا انجام می‌دهیم، باید 3 سوال مهم را از خودمان بپرسیم:
1- آیا سطح روغن موتور، کاهش یافته؟
کاهش ناگهانی سطح روغن می‌تواند نشانه‌ای از روغن‌ریزی یا استفاده از روغن موتور تقلبی باشد.
2- آیا رنگ روغن موتور، تغییر کرده؟
قبل از هرچیز باید بدانید که تشخیص طبیعی بودن رنگ روغن موتور، نیازمند تجربه بسیار است. اما باید بدانید که روغن موتورها، به مرور زمان، رنگ‌شان تغییر کرده و تیره می‌شود. تیره‌شدن روغن موتور، نشانه خوبی است چراکه به شما می‌گوید روغن موتور، توانسته دوده‌های ناشی از احتراق و سایر رسوب‌ها را به خودش جذب کند.
اما تیره‌شدن «زودهنگام» روغن موتور، اصلا نشانه خوبی نیست! و حتی خطرناک هم هست چراکه می‌تواند دلیلی بر خرابی رینگ و پیستون یا وجود نقص و ایراد در کارتل باشد. بنابراین اگر رنگ روغن موتور، خیلی زود به تیره‌شدن متمایل شد، حتما برای بررسی بیشتر، به تعمیرگاه‌های مجاز مراجعه کنید.
3- آیا چسبندگی روغن موتور، بیشتر شده؟
میزان چسبندگی روغن موتور را باید به کمک انگشتان‌تان لمس کنید. این طبیعی است که بعد از مدتی استفاده، چسبندگی روغن موتور، اندکی افزایش یابد.
اما بازهم این چسبندگی، حد تعادل دارد و اگر از مقدار خاصی بیشتر باشد، به این معنی است که ویسکوزیته روغن موتور تغییر کرده. در این حالت، روان‌سازی قطعات دیگر مطلوب نبوده و به عبارت بهتر، اصطکاک میان قطعات، بیشتر از حد نرمال شده است.
تعویض روغن موتور در شرایط رانندگی سخت
یکی دیگر از عواملی که باعث تغییر در زمان توصیه‌شده خودروساز برای تعویض روغن موتور می‌شود، رانندگی در شرایط سخت است. اگر به دفترچه راهنمای خودرویتان مراجعه کردید و شرایط سخت رانندگی برای خودرویتان تعریف شده بود، حتما باید بدانید که زمان تعویض روغن موتورتان را باید تغییر داده و آنرا زودتر از شرایط ایده‌آل، باید عوض کنید.
صرفا جهت اطلاعات بیشتر باید بدانید که خودروسازان، معمولا رانندگی در حالت‌های زیر را بعنوان «شرایط سخت» تعریف می‌کنند:
- رانندگی در گرد و خاک
- رانندگی در جاده‌های ناهموار یا کویری
- رانندگی با یدک‌کش یا بکسل کردن
- رانندگی مداوم با سرعت زیاد
- رانندگی مداوم با سرعت کم (زیر 30 کیلومتر برساعت)
- رانندگی در دماهای خیلی سرد یا خیلی گرم
- رانندگی در مناطق کوهستانی و مناطقی با رطوبت زیاد
همچنین اگر به دنبال خرید روغن موتور خودرو هستید، می‌توانید با مراجعه به فروشگاه روغن موتور، به نشانی www.roghanmotor.com بهترین و باکیفیت‌ترین محصولات و لوازم یدکی خودرو خود را خریداری کنید. خریدهای بالای 5 میلیون تومان شما شامل ارسال رایگان خواهد بود و در مناطق 22 گانه تهران نیز می‌توانید محصول را چند ساعت پس از خرید از طریق پیک دریافت کنید.